Đây là cơ hội cho các quốc gia, trong đó có Việt Nam thể hiện năng lực cũng như trình độ, đặc biệt là khi giải đấu thu hút rất nhiều sự chú ý, được truyền hình trực tiếp ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Tôi tin các cầu thủ đều có sự chuẩn bị tốt, cũng như là có tinh thần tự hào, tự tôn, đại diện cho hình ảnh đất nước Việt Nam", HLV Troussiermở lời trong buổi họp báo trước trận ra quân Asian Cup 2023 gặp tuyển Nhật Bản.

Nói về sự chuẩn bị của tuyển Việt Nam, HLV người Pháp cho biết: "Chúng tôi có một quá trình chuẩn bị không quá dài. Cách làm việc của tôi là luôn muốn cầu thủ dành thời gian tối đa để chuẩn bị và thi đấu tốt với CLB. 

Về mặt lực lượng, tuyển Việt Nam có độ tuổi trung bình trong nhóm trẻ nhất giải đấu. Tuy nhiên tôi cảm nhận được tinh thần khát khao, sức chiến đấu rất cao của họ dù rất nhiều cầu thủ còn trẻ tuổi".

Đánh giá về sức mạnh tuyển Nhật Bản, HLV Troussier nói: "Với kinh nghiệm làm việc, tôi hiểu khá rõ về bóng đá Nhật Bản. Họ là ứng cử viên hàng đầu cho chức vô địch. Gần như tất cả các cầu thủ Nhật Bản đang thi đấu cho các đội bóng hàng đầu châu Âu.

Phong độ của Nhật Bản rất cao khi chỉ thua một trận đấu chính thức từ World Cup 2022 tới nay. Ở các trận giao hữu gần đây Nhật Bản đều ghi 4-5 bàn thắng. Nói tóm lại họ là đội bóng rất mạnh".

Dù gặp đối thủ mạnh nhưng HLV 68 tuổi vẫn tin tưởng vào một kết quả tốt cho tuyển Việt Nam ở trận ra quân, ông nói: "Tuyển Việt Nam không chấp nhận trận gặp Nhật Bản diễn ra với diễn biến không có bất ngờ. Trong bóng đá luôn có yếu tố bất ngờ. Gặp Nhật Bản 10 trận thua 9, nhưng chúng ta có thể thắng trận ngày mai.

Tôi tin rằng nếu tuyển Việt Nam muốn đạt kết quả khả quan thì các cầu thủ phải nỗ lực hơn 100% sức lực. Tuy nhiên, chúng tôi không chỉ chuẩn bị cho trận gặp Nhật Bản mà còn gặp Indonesia và Iraq.

Ba trận vòng bảng đều quyết định tấm vé đi tiếp của tuyển Việt Nam. Nếu không có kết quả tốt trước Nhật Bản thì mọi chuyện vẫn chưa kết thúc. Theo điều lệ, 4/6 đội xếp thứ 3 vẫn giành vé đi tiếp. Bốn năm trước tuyển Việt Nam cũng đi theo diện này".

Từng làm việc ở Nhật Bản cách đây 20 năm, HLV Troussier đề cao tính tập thể của đội bóng xứ Mặt trời mọc, ông nói: "Yếu tố tạo nên sự thành công cho bóng đá Nhật Bản đầu tiên là sức mạnh tập thể. 20 năm trước khi tôi là việc ở đất nước này, rất nhiều hỏi tôi cầu thủ Nhật Bản là ai, trình độ tới đâu. Thời điểm đó, để giúp bóng đá Nhật Bản giành chiến thắng tôi luôn nâng cao tinh thần tập thể".

"Tôi hiểu được điểm yếu của phần lớn các cầu thủ Việt Nam hiện tại. Đó là họ không được thi đấu thường xuyên ở một môi trường, một giải đấu trong nước có trình độ đỉnh cao. Tuy nhiên, về mặt kỹ năng cơ bản, các cầu thủ đáp ứng được cơ bản.

Nếu giành được kết quả tốt trước Nhật Bản, kết quả đó không đến từ sự phụ thuộc hay tỏa sáng của một cá nhân nào cả, mà đến từ thành quả làm việc của cả tập thể. Ngày mai, Nhật Bản sẽ biết sức mạnh của tuyển Việt Nam thế nào",chiến lược gia người Pháp nhấn mạnh.

Cũng trong buổi họp báo trước trận, tiền vệ Đỗ Hùng Dũng thể hiện quyết tâm cao: "Đây là lần thứ hai tôi dự Asian Cup. Nhưng đội có nhiều cầu thủ trẻ, lại ở bảng đấu khó khăn. Nhưng 8 - 9 tháng chúng tôi tập luyện với HLV mới và cũng đã nhuyễn hơn. Đây là cơ hội tốt để đội bóng thể hiện. Trước giải chúng tôi khó khăn khi nhiều cầu thủ chấn thương, V-League thì đá dày đặc, nhưng đội cải thiện dần, từng bước sẵn sàng cho giải đấu.

Nhật Bản là đội bóng ở đẳng cấp thế giới nhưng chúng tôi đến đây không phải để tận hưởng trận đấu hay du lịch. Chúng tôi có sự chuẩn bị rõ ràng và nghiêm túc không chỉ cho trận gặp Nhật mà còn các trận sau. Tuyển Việt Nam đương nhiên sẽ phải phòng ngự trước đội bóng mạnh như vậy và cố gắng tận dụng cơ hội dù nhỏ nhất, biết đâu có thể làm nên bất ngờ".

Kết quả bóng đá Asian Cup hôm nay 13/1

Ông đánh giá thế nào về “bức tranh” xếp hạng các trường đại học Việt Nam? 

TS. Lê Văn Út: Tính đến thời điểm này, Việt Nam đã có một số cơ sở giáo dục đại học được xếp hạng bởi các bảng xếp hạng đại học uy tín của thế giới và khu vực như SCImago (Tây Ban Nha), ARWU (Trung Quốc), THE (Anh quốc), US News (Mỹ).

Kết quả trên cho thấy tình hình xếp hạng của các đại học Việt Nam trên các bảng xếp hạng uy tín của thế giới (SATU- gồm SCImago, ARWU, THE, US News) là khá khả quan và có tiến triển tốt. Trước đây, Việt Nam chỉ có vài đại học được vào các bảng xếp hạng SATU nhưng đến nay đã có 24 (tương ứng 10.7%) đại học Việt Nam đã được xếp hạng bởi SCImago, một bảng xếp hạng khách quan tuyệt đối và không liên quan gì đến yếu tố thương mại. Điều này cho thấy vị trí của các đại học Việt Nam trên bản đồ đại học thế giới đã được cải thiện đáng kể. Đây chắc chắn là tín hiệu rất đáng mừng cho hệ thống giáo dục đại học trong nước. 

Tuy nhiên, số lượng đại học của Việt Nam trên các bảng xếp hạng đại học uy tín khác như ARWU, THE hay US News còn tương đối khiêm tốn. Do đó, chắn chắn các đại học của Việt Nam cần phải tiếp tục phấn đấu nhiều hơn nữa. 

Nếu so sánh với nước láng giềng Thái Lan thì tỷ lệ phần trăm các đại học của Thái Lan được xếp hạng trong SATU tương ứng là 17%, 2.35%, 10.5% và 5.8%, vượt tương đối xa so với các đại học của Việt Nam. Thật ra, các tỷ lệ về xếp hạng đại học của Thái Lan thấp hơn nhiều so với Phần Lan, một đất nước ở tận Bắc Âu với nền giáo dục rất ưu việt, cụ thể tỷ lệ các đại học (university) của Phần Lan được xếp hạng tương ứng theo SATU là 92.3%, 53.8%, 76.9% và 84.6%.

Tại sao lâu nay việc tham gia bảng xếp hạng quốc tế chỉ là cuộc chơi của một số trường đại học Việt Nam thưa ông?

TS. Lê Văn Út: Việc tham gia các bảng xếp hạng đại học quốc tế uy tín có những điều kiện nhất định. Hiện các bảng xếp hạng đại học uy tín trên thế giới được vận hành theo 2 mô hình.

Mô hình bán khách quan là tổ chức xếp hạng sử dụng cả hai nguồn dữ liệu gồm một phần do các đại học chủ động cung cấp, và một phần do các bảng xếp hạng tự thu thập và xây dựng trên cơ sở tham khảo các cơ sở dữ liệu học thuật uy tín trên thế giới, trong đó có cả phần khảo sát (vote) rất khó khách quan. Một đại học chỉ được xem xét xếp hạng khi có nộp một phần dữ liệu. Việc một đại học không được xếp hạng dù có nộp dữ liệu là việc hết sức bình thường. Các đại học có nộp dữ liệu có thể nhận được kết quả đánh giá của tổ chức xếp hạng, các đại học cũng có thể phản biện và phải thực hiện các giải trình theo yêu cầu của tổ chức xếp hạng. Nhìn chung, rất khó để các tổ chức xếp hạng có thể kiểm tra tính xác thực của dữ liệu được cung cấp bởi các đại học. Đó là lý do mô hình này được xem là bán khách quan.

Mô hình khách quan tuyệt đối là tổ chức xếp hạng sử dụng dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu học thuật uy tín trên thế giới và các công cụ phân tích dữ liệu để tự xây dựng dữ liệu xếp hạng cho các đại học. Đối với mô hình này thì tất cả các đại học trên thế giới đều có cơ hội được xem xét và đánh giá xếp hạng. Tổ chức xếp hạng và các đại học hoàn toàn độc lập, nói chung là không có bất kỳ sự liên hệ qua lại với nhau trong quá trình xếp hạng. Do đó, mô hình này được gọi là mô hình khách quan tuyệt đối, tiêu biểu là SCImago (Tây Ban Nha), ARWU (Trung Quốc), US News (Mỹ), ...

Cách tiếp cận của hai mô hình xếp hạng trên có thể giải thích lý do vì sao Việt Nam thường chỉ có một số đại học được nhắc tên trên các bảng xếp hạng uy tín của thế giới. Ngoài ra, các tổ chức xếp hạng có những tiêu chí loại trừ, nghĩa là một đại học muốn được xem xét xếp hạng phải đạt một hoặc một số tiêu chí tối thiểu nào đó. Ví dụ, THE chỉ xem xét những đại học có công bố tối thiểu 150 bài báo Scopus/năm trong 5 năm gần nhất, và chính tiêu chí này đã làm cho hàng loạt đại học trên thế giới bị loại ngay từ vòng đầu.

Để có thể tham gia các bảng xếp hạng, các đại học Việt Nam cần có sự quan tâm nhiều hơn về xếp hạng đại học, phải có mục tiêu, đầu tư và chính sách phù hợp, và đặc biệt là nên có bộ phận nghiên cứu về xếp hạng đại học để tham mưu cho lãnh đạo. Có nhiều ý kiến cho rằng không có bảng xếp hạng nào toàn diện, nhưng có thể khẳng định rằng tất cả các tiêu chí xếp hạng đại học đều liên quan trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của đại học. Do đó, nếu chính sách phát triển của một đại học có nhiều điểm tương đồng với các tiêu chí xếp hạng thì cơ hội để đại học đó được xếp hạng là rất cao.

Nhiều trường ĐH của Việt Nam đã lọt top các bảng xếp hạng của THE, QS, ARWU,… Ông đánh giá cao bảng xếp hạng nào? 

TS. Lê Văn Út: Như đã phân tích ở trên và hai mô hình xếp hạng đã trình bày, nhóm SATU thực sự có uy tín, khoa học và đáng tin cậy hơn. Sau quá trình làm việc trực tiếp/tìm hiểu các bảng xếp hạng khác nhau, tôi thấy các bảng xếp hạng khách quan tuyệt đối thì công bằng hơn vì hạn chế được việc ngụy tạo dữ liệu từ các đại học. Đặc biệt, tôi may mắn có dịp tham dự các hội thảo do các tổ chức xếp hạng tổ chức, chủ yếu là các bảng xếp hạng có liên quan đến hoạt động thương mại phía sau xếp hạng đại học, trong đó có liên quan đến khảo sát/vote lẫn nhau để có hạng. Đây có thể nói là các hội thảo siêu lợi nhuận, chủ yếu phục vụ cho hoạt động thương mại của các bảng xếp hạng, và thực sự là không nên tăng hạng theo hướng này. THE của Anh quốc tuy có phụ thuộc vào khảo sát/vote nhưng chỉ có 33% và nói chung là các đại học không thể can thiệp nên cũng nên được đánh giá cao. 

Theoông các trường đại học Việt Nam cần làm gì để có tên trong các bảng xếp hạng có tiếng trên thế giới?

TS Lê Văn Út: Tôi có thể tóm tắt sơ đồ phát triển và xếp hạng đại học một cách dễ hiểu như sau:

Như vậy, việc đầu tiên mà các đại học Việt Nam cần làm là xác định mục tiêu. Nếu thực sự mong muốn xây dựng một đại học đúng nghĩa và có vị trí trên bản đồ đại học thế giới thì bắt buộc phải có mục tiêu phát triển. Sau đó thì phải tập trung được nguồn lực gồm tài lực và nhân lực để phát triển. Trong đó, việc rất quan trọng là phải đầu tư cho nghiên cứu chiến lược cả về phát triển và xếp hạng. Nghiên cứu chiến lược xếp hạng ngay từ đầu để có thể điều chỉnh chính sách phát triển cho hợp lý. Khi đó thì việc được vào các bảng xếp hạng đại học uy tín là không quá khó khăn.

Lý thuyết là như thế nhưng thực tế thì đại học nào cũng phải giải quyết bài toàn tồn tại trước. Tuy nhiên, nếu có chiến lược phù hợp thì một đại học có thể phát triển và có thể đáp ứng các tiêu chí của các bảng xếp hạng đại học uy tín trong quá trình tồn tại. Ví dụ như, tuyển sinh và giáo dục là vấn đề sống còn của đại học nhưng việc phát triển chuyên gia và nghiên cứu lại là vấn đề sống còn trong xếp hạng nên đại học có thể kết hợp việc phát triển chuyên gia và nghiên cứu trên cơ sở phục vụ/bảm đảm chất lượng cho tuyển sinh và giáo dục. 

Một đại học không giữ chân được chuyên gia thì nói chung không có cơ hội được xếp hạng. Muốn được thì phải đầu tư nghiên cứu chính sách giúp chuyên gia gắn bó và phát triển. Tối ưu hóa hiệu quả đầu tư cũng là một vấn đề rất quan trọng vì nói chung các đại học Việt Nam không có quá nhiều tiền. Có thể lấy thêm một ví dụ, nghiên cứu thì rất tốn kém nhưng nếu không nghiên cứu thì rất khó bảo đảm chất lượng giáo dục và đồng thời được xếp hạng. Tại sao không xây dựng chính sách nghiên cứu theo hướng để cho nghiên cứu có thể tác động vào hầu hết các khía cạnh tồn tại và phát triển của một đại học? Khi đó, có thể đạt được mục tiêu tối ưu từ tồn tại cho đến phát triển và được xếp hạng. 

Ngoài ra, một thông lệ rất quan trọng trong giới đại học là nguyên tắc “ngưu tầm ngưu, mã tầm mã”; các đại học Việt Nam nên tìm cách hợp tác với các đại học lớn trên thế giới, cũng như các chuyên gia có đẳng cấp cao để có thể phát triển nhanh hơn. Tóm lại, chính sách và chiến lược là những yếu tố quyết định để một đại học có thể xuất hiện trên bản đồ đại học thế giới.

“Chẳng có bảng xếp hạng đại học nào đáng tin cậy”

Đề thi chuẩn xác, chỉn chu nhưng không có đột phá

Thầy Hồ Tấn Nguyên Minh, Tổ trưởng tổ Ngữ Văn trường THPT Chuyên Lương Văn Chánh (Phú Yên) nhận xét đề thi năm 2023 được ra theo cấu trúc quen thuộc. 

Theo thầy Minh, yêu cầu của câu nghị luận xã hội - bàn về việc xây dựng hình ảnh bản thân trong cuộc sống hiện nay - vấn đề có ý nghĩa thiết thực, nhất là khi tình trạng hào nhoáng, khoe mẽ, tự đánh bóng tên tuổi đến mức lố bịch đang trở nên tràn lan như hiện nay. 

"Câu nghị luận văn học yêu cầu học sinh bàn về nhận định “Viết văn, cũng chừng ấy kí tự, chừng ấy con chữ, mỗi nhà văn sáng tạo ra một thế giới của riêng mình. Thế giới của riêng mình nhưng lại không chỉ cho riêng mình”. Đây là một vấn đề lí luận văn học quen thuộc, phù hợp với học sinh giỏi văn ở kì thi mang tầm quốc gia: Từ vốn ngôn ngữ chung, nhà văn sáng tạo ra thế giới nghệ thuật riêng của mình nhưng cái riêng ấy phải hướng đến những giá trị phổ quát dành cho tất cả mọi người", thầy Minh nhận định.  

"Hướng ra đề năm nay vẫn theo lối cũ như nhiều năm trước, rõ ràng, chuẩn xác, chỉn chu, an toàn, nhưng không có gì mới, không có thay đổi nào mang tính đột phá.

Cũng vẫn là yêu cầu học sinh bàn luận về những vấn đề đúng như một chân lý hiển nhiên, khó có thể hoài nghi hay bàn cãi. Với cách hỏi như vậy, bài làm của học sinh cũng sẽ quanh quẩn ở chỗ làm sao để khẳng định vấn đề ấy là đúng, là thuyết phục, đúng chỗ nào, thuyết phục chỗ nào... 

Các em sẽ khó có cơ hội bày tỏ quan điểm riêng, suy nghĩ khác, tiếng nói ngược. Tiếng nói phản biện có chăng cũng sẽ khá gượng gạo theo kiểu “Dẫu biết là hữu xạ tự nhiên hương nhưng đôi khi trong cuộc sống ta cũng cần mạnh mẽ thể hiện mình, tự khẳng định bản thân mình".

Là một giáo viên dạy chuyên Văn, thầy Minh cho biết "Tôi vẫn đang chờ đợi ở kì thi này những đề thi có khả năng gợi mở đối thoại, mời gọi tranh luận, tạo điều kiện tối đa để học sinh tự do thể hiện cái nhìn, quan điểm thực sự của riêng mình chứ không phải chỉ “bàn theo” những “đấng, bậc” được dẫn ra trong đề". 

Câu nghị luận xã hội đảm nhận nhiệm vụ phân hóa 

Đây là nhận định của thầy Nguyễn Phước Bảo Khôi, Trường ĐH Sư phạm TP.HCM. Thầy Khôi cho rằng đề thi năm nay được diễn đạt ngắn gọn, yêu cầu cụ thể, vấn đề tuy quen thuộc nhưng vẫn có khả năng phân hóa cao. Câu nghị luận xã hội đảm nhận chính nhiệm vụ phân hóa của đề thi.

"Hữu xạ tự nhiên hương”- tuy đã quen, cũng dễ dàng có thể hiểu được, nhưng rút ra bài học gắn với việc xây dựng hình ảnh bản thân thì không dễ dàng chút nào.

Trong một gian đoạn mà nhiều người xem trọng việc đánh bóng bản thân, thậm chí bỏ qua năng lực mà tận dụng vẻ ngoài, bỏ qua việc nỗ lực rèn luyện tự thân để chạy theo những giá trị ảo, xem thường những giá trị đạo đức làm nên phẩm giá con người để chạy theo thị hiếu nhất thời, ý kiến trở thành một lời nhắc nhở rất ý nghĩa.

Dĩ nhiên, ý kiến cũng đã gợi ra một luận đề thú vị, sâu sắc, tạo “đất diễn” cho những học sinh thật sự có khả năng", thầy Khôi phân tích.

Về câu nghị luận văn học, thầy Khôi khẳng định vấn đề về tác giả chắc chắn không phải vấn đề mới đối với các kì thi chọn học sinh giỏi.

"Tuy vậy, đi từ bản chất sáng tạo của quá trình sáng tác để hướng đến giá trị vừa mang dấu ấn cá nhân vừa hướng đến cái phổ quát cho bao người, nội dung độc đáo từ cái nhìn riêng biệt nhưng vẫn gợi đến chiều sâu nhân bản khiến người đọc trong mọi thời đều có thể thấu cảm khiến ý kiến tuy ngắn nhưng sức chứa lớn, khả năng khơi gợi rộng mở, ngỡ bàn về tác giả nhưng lại quan tâm đến mối quan hệ giữa “hiện thực - tác giả - tác phẩm - người đọc”.

Chính vì vậy, việc bàn luận về vấn đề và tìm dẫn chứng sẽ đặt ra yêu cầu không hề dễ dàng cho học sinh".

Chia sẻ thêm, thầy Khôi cho biết "Tôi chỉ tiếc một điều là đề thi năm nay đã không tiếp nối được cách ra đề theo trục chủ đề xuyên suốt 2 câu Nghị luận xã hội và Nghị luận văn học như năm ngoái.

Dẫu vậy, từng nhóm giáo viên ra đề sẽ có quan điểm riêng và tôi hoàn toàn trân trọng đề thi năm nay - xét trên khía cạnh khả năng chọn lọc được những học sinh giỏi Văn quốc gia thực sự xứng đáng".

>>>Xem thêm: Lịch thi tốt nghiệp THPT năm 2023chính thức<<<